Yıllardır Türkiye'deki sol hareket hakkında ciddi bir eser yazılması isteği yeni yetişen genç kuşaklardan yükselmektedir. Ben bu konu üzerinde çok durmuş kişilerden biriyim. Hiç olmazsa genel hatları ile gelecekteki, fikir özgürlüğü günlerindeki, tarihçilere bazı işaret taşları sağlamaya, bu arada T.K.P. ve legal partiler hakkında, bazı ipuçları vermeğe uğraştım. Çünkü çok açıktır ki, 141, 142 ve diğer T.C.K. maddeleri gölgesinde, D.G.M.'leri döneminde bu konularda objektif tarih yazmak olanakları azdır. Ancak bununla beraber ve insan hafızasının ne kadar aldatıcı bir araç olduğunu bildiğimden, bu olayların içinden geçmiş kişilerin hiç olmazsa sonradan yayınlanabilecek veya en doğrusu yapılacak ciddi bir araştırmaya temel olabilecek, hatırat değilse bile, aydınlatıcı notlar bırakmalarım isterdim. Merhum Reşat Fuat Baraner buna haklı olarak karşı çıkıyor, böyle bir çalışma düzeyine girmek istemiyordu. Olsa olsa inandığı kişilerin sorularına, bazı konularda cevap veriyordu. Bu tutumunun nedeni gayet açık idi: "biz parti olarak mahkemelerde örgütün varlığını kabul etmemek ilkesine sahibiz, mahkeme dosyaları çözülenlerin yalan yanlış ifadeleri ile doludur, olayların içyüzü daima kapalı kalmıştır, zaman aşımı bile olsa polisin bilmediği açıklamalar yapmak, birçok kişiyi ortaya çıkarmak bize yakışmaz, zaman aşımı olsa bile çok kişinin huzurunu kaçırırlar", derdi. Ayrıca gizli bir arşivin tutulmasını da çok tehlikeli görmekte idi. Nazım Hikmet de bildiklerini yazmamış, "Yaşamak Güzel Şey Kardeşim" kitabında olayları ve kişileri karıştırmak yöntemini izleyerek gerçekleri dile getirmiştir. Kaldı ki, Türk arşivlerinde ve Enternasyonalin arşivlerinde gizli kongrelerin, mücadelelerin, yayınların tümü "dosyalarında" uyumaktadır, yani aslında kaybolan birşey yoktur. Böylece eski solun tarihi, hele ayrıntıları ile hele sübjektif yargılarla yazılacak yayınlanacak birşey değildir. Eski yazılar, belgeler, brüt veriler yazılabilir, yayınlanmalıdır, ancak bunlar ciddi bir bilimsel eleştiri süzgecinden geçirilerek, objektif olarak, faydaları iyice düşünülerek kaleme alınmalıdır…

---